Spacerując alejkami Parku Zamkowego w Przemyślu trudno nie zwrócić uwagi na altanę parkową stojącą przy dolnym placu zabaw. Ta drewniana budowla w stylu zakopiańskim jest niemym świadkiem upamiętnienia odbicia Twierdzy Przemyśl z rąk Rosjan.Jej historia rozpoczęła się 3 czerwca 1915 r kiedy to władze Austriackie postanowiły upamiętnić bohaterskich obrońców Twierdzy Przemyśl ustawiając na przemyskim Rynku poświęcony im monument. Wykonanie pomnika zlecono Józefowi Wilkowi, żołnierzowi CK armii stacjonującemu w Przemyślu.
Zdjęcie 1. Józef Wilk w pracowni
Pomnik Rycerza w zbroi wykonano w drewnie ponieważ idea tego pomnika zakładała wbijanie weń ozdobnych gwoździ zakupionych jako wolne datki przeznaczone na sierot i wdów po poległych podczas działań wojennych.
Odsłonięcia pomnika dokonano na przemyskim Rynku 3 czerwca 1917 r. Rycerz w zbroi został wstawiony do drewnianej altanki zaprojektowanej przez Kazimierza Marię Osińskiego, architekta przemyskiego, założyciela Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu i Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej.
Zdjęcie 2. Odsłonięcie pomnika rycerza, 3 czerwca 1917 roku
Statua Rycerza w zbroi stała na przemyskim Rynku do końca pierwszej wojny światowej. Austriacy przekazali ją następnie do Muzeum Wojska w Wiedniu. Altanę w drodze licytacji nabył przemyślanin Hieronim Turecki. Miał on rozebrać altanę i przenieść ją w inne miejsce do końca roku 1918. Ostatecznie odsprzedał ją władzom miejskim za 1200 koron w lutym 1919 r.
Decyzją władz miejskich altana będąca niegdyś schronieniem dla rzeźby Rycerza w zbroi stanęła w Parku Miejskim. Wygląd pierwotny altany prezentował się następująco:
Zdjęcie 3. Altana – wygląd pierwotny
W latach 70-tych dokonano zmian dachu, który kryty był gontem oraz przerobiono jej podstawę.
Zdjęcie 4. Altana w parku -po przeróbce
Altana stoi do tej pory. W środku znajdują się ławki dla “zmęczonych” pilnowaniem swoich pociech rodziców.
Zdjęcie 5. Altana obecnie
Niedługo ta skromna budowla święcić będzie swoje setne urodziny…
Autor tekstu: Marcin Stecura- przewodnik terenowy.
Bibliografia: J.Schubert, Józef Wilk i inni polscy artyści działający w Armii Austriackiej przy tworzeniu cmentarzy wojskowych w Przemyślu i Galicji Środkowej. Artykuł w czasopiśmie. Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej.